Ο Ρώσο-Ουκρανικός πόλεμος που συνεχίζει να διαδραματίζεται στα ανατολικά της Ευρώπης έχει φέρει στο προσκήνιο μια σειρά από προβλήματα που είναι ικανά να πλήξουν την οικονομία αλλά και την ασφάλεια τόσο της ΕΕ όσο και ολόκληρου του πλανήτη. Μέσα από την παρούσα κρίση αναδύθηκαν σοβαρά δομικά προβλήματα της ΕΕ αλλά και σοβαρά ερωτηματικά σχετικά με την παραγωγή και την διαχείριση των τροφίμων, την παραγωγή ενέργειας αλλά και την επάρκεια βασικών προϊόντων για τη διαβίωση. Όσο μαίνεται ο πόλεμος στην Ουκρανία τόσο αυξάνεται η κραυγή αγωνίας για μια επικείμενη επισιτιστική κρίση που θα μπορούσε να διαρκέσει ακόμη και χρόνια, καταστρέφοντας ότι τόσο καλά θεωρούσαμε ότι είχαμε χτίσει τόσα χρόνια. Όπως όλα δείχνουν, το σενάριο να βιώσουμε την ανεπάρκεια ή ακόμα και την απόλυτη έλλειψη βασικών προϊόντων για την διαβίωση, είναι όλο και πιο κοντά μας.
Η ΕΕ παρά τις προσπάθειες της να αντιμετωπίσει και να διαχειριστεί την κρίση, δεν είναι ούτε έτοιμη, ούτε τόσο κατάλληλα οργανωμένη για την επίλυση τόσο σοβαρών και εκτεταμένων κρίσεων, κινδυνεύοντας έτσι να χάσει την αίγλη της ισχυρής πολιτικοοικονομικής ένωσης. Οι συνέπειες αυτής της αδυναμίας είναι ικανές να προκαλέσουν πληθώρα αρνητικών εξελίξεων, όπως την εκτόξευση των τιμών των προϊόντων, μια πρωτοφανή και εκτεταμένη μετανάστευση αλλά και κοινωνικές αναταραχές προερχόμενες από την αγανάκτηση και την αυξημένη δυσαρέσκεια των πολιτών κάθε κράτους. Δεν θα ήταν παράδοξο να δούμε ανατροπές στα καθεστώτα , πληθώρα κοινωνικών αλλαγών, καθώς και την ανάδειξη των εθνικών κρατών που θα πράξουν τα δέοντα για την εξασφάλιση της κυριαρχίας τους. Επιπροσθέτως αξίζει να σημειωθεί ότι ο τρόπος διεξαγωγής και παραγωγής των προϊόντων όπως είναι αναμενόμενο, δεν θα μπορούσε να μείνει ο ίδιος, αλλάζοντας τους όρους του διεθνούς εμπορίου.
Από την άλλη μεριά για να μπορέσουμε να κατανοήσουμε την κρισιμότητα της κατάστασης καθώς και τον κίνδυνο που ελλοχεύει, αξίζει να σημειωθεί ότι η Ρωσία και η Ουκρανία είναι οι μεγαλύτεροι παραγωγοί σιτηρών και αντιπροσωπεύουν το 25% των παγκόσμιων εξαγωγών σε σιτηρά. Η διακοπή στις εξαγωγές σιτηρών θα επέφερε μια κατακόρυφη αύξηση στις τιμές, σε μια περίοδο όπου πληθωρισμός πλήττει τα περισσότερα νοικοκυριά και ο στασιμοπληθωρισμός κρούει τον κώδωνα του κινδύνου. Επίσης η ανακοίνωση της Μόσχας για αναστολή των εξαγωγών σιτηρών σε γειτονικές χώρες κλιμακώνει ακόμη περισσότερο τον κίνδυνο του επισιτιστικού ολέθρου. Παράλληλα όσο ο πόλεμος μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας συνεχίζεται, κι αλλά προϊόντα όπως το καλαμπόκι και το κριθάρι παραμένουν παγιδευμένα στη Ρωσία και στην Ουκρανία καθώς και μια τεράστια ποσότητα της παγκόσμιας παραγωγής λιπασμάτων έχει αποκλειστεί στη Ρωσία και στη Λευκορωσία σφίγγοντας ασφυκτικά τον κλοιό για τους αγρότες.
Οι συνέπειες της Ρώσο-Ουκρανικής κρίσης γίνονται εμφανείς, όπως είναι αναμενόμενο στις τιμές των τροφίμων αλλά και στις τιμές των λιπασμάτων. Όλα αυτά έρχονται να προστεθούν σε μια ήδη εύθραυστη εποχή που είχαν ήδη αρχίσει να φαίνονται τα σύννεφα που άφησε η πανδημία και ενώ παράλληλα ενυπήρχαν οι ρωγμές στην εφοδιαστική αλυσίδα και οι δυσκολίες στις φορτώσεις των εξαγωγών και το υψηλό κόστος της ενέργειας. Επίσης το σιτάρι, το καλαμπόκι και η σόγια καταγράφουν ταχύτατη αύξηση των τιμών τους. Ειδικότερα, για τα σιτηρά, η αγορά αναμένει ενίσχυση των ανοδικών πιέσεων ενώ όσο διαρκεί ο πόλεμος δεν θα είναι δυνατόν η Ουκρανία να προχωρήσει στην καθιερωμένη φύτευση, καθώς είναι και αβέβαιο αν θα μπορεί εξάγει για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Παράλληλα την ανοδική πορεία έχει λάβει και η ζάχαρη, όπου η αγορά εκτιμά πιθανό έλλειμμα ζάχαρης το 2022-23. Επίσης, το υψηλό κόστος ζωοτροφών πιθανόν να περιορίσει την προσφορά βόειου κρέατος. Ο δείκτης των αγροτικών προϊόντων κατέγραψε σε μηνιαίο επίπεδο άνοδο 12,05%, όπως και ο δείκτης των εμπορευμάτων (+6,62%).Η δραματική αύξηση των τιμών στις ζωοτροφές έχει ήδη προκαλέσει μεγάλες πιέσεις στην ελληνική κτηνοτροφία και πτηνοτροφία.
Ακόμη η αύξηση της τιμής της ενέργειας έχει αναγκάσει τα εργοστάσια παραγωγής λιπασμάτων να περιορίσουν σε πολύ μεγάλο βαθμό την παραγωγή τους. Επιπλέον και οι ίδιοι οι αγρότες λόγω της τεράστιας αύξησης στην τιμή των λιπασμάτων αδυνατούν να προβούν στην αγορά τους. Επομένως ένα εύλογο ερώτημα που γενάτε είναι τι θα γίνει με τις επόμενες σοδειές.
Ένα άλλο ζήτημα που προδίδει την δυσκολία που αντιμετωπίζουμε είναι η απόφαση της Κομισιόν να αναιρέσει την Πράσινη Συμφωνία και να δώσει προτεραιότητα στην αύξηση της αγροτικής παραγωγής. Ακόμη την οξύτητα της κατάστασης προδίδει η πρόταση της για στήριξη των αγροτών της ΕΕ με κεφάλαια ύψους 500 εκατ. ευρώ. Όλα δείχνουν ότι η ΕΕ προσπαθεί να προλάβει τις καταστρεπτικές συνέπειες από την έλλειψη εξασφάλισης της τροφής.
Ένα άλλο καίριο πρόβλημα που ανησυχεί την ευρωπαϊκή όσο και την παγκόσμια κοινότητα είναι το γεγονός ότι κάποιες χώρες που εξήγαγαν περιορισμένη ποσότητα σιτηρών έχουν έρθει αντιμέτωπες με την αδυναμία κάλυψης της ζήτησης. Αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα οι πολίτες κάποιων χωρών να βιώσουν την απόλυτη ένδεια. Άμεσο επακόλουθο της κατάστασης αυτής θα είναι η μετανάστευση. Χώρες, όπως οι χώρες της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής βρίσκονται επί των πλείστων σε πλήρη εξάρτηση από τη Ρωσία για τα βασικά είδη διατροφής. Οι πληθυσμοί τους αδυνατούν ήδη να ανταπεξέλθουν και είναι αναμενόμενο ότι θα βιώσουν την μέγιστη φτωχοποίηση και ο τελικός αποδέκτης της κατάστασης θα είναι η ΕΕ που θα κληθεί να διαχειριστεί ένα τεράστιο όγκο μετανάστευσης στο έδαφος της.
Σύμφωνα με τα παραπάνω για να αποφευχθούν καταστροφικές προοπτικές για την ανθρωπότητα είναι καίριας σημασίας η λήψη μέτρων τόσο σε επίπεδο ΕΕ όσο και σε εθνικό επίπεδο καθώς βλέπουμε να διαδραματίζεται μια κατακόρυφη αύξηση στις τιμές των εμπορευμάτων όπως τα καύσιμα, το ηλεκτρικό ρεύμα, τα αγροδιατροφικά προϊόντα και αυτό επηρεάζει ουσιαστικά τη ζωή όλων μας.
Ανεβάζει, δηλαδή, συνεχώς τα καθημερινά έξοδα ενώ δεν παρατηρείται καμία αλλαγή στο εισόδημα των εργαζομένων ενώ ούτε και οι συντάξεις έχουν μεταβληθεί αντίστοιχα. Μιλάμε επομένως για μια από τις μεγαλύτερες κρίσεις των τελευταίων δεκαετιών που θα μπορούσε να αποβεί ολέθρια τόσο σε οικονομικό όσο και σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο. Οι πολίτες βλέπουν τα νοικοκυριά τους να βουλιάζουν όλο και πιο βαθιά στην ανέχεια. Αβίαστα, λοιπόν, οδηγούμαστε στην διαπίστωση ότι η επισιτιστική κρίση ήρθε για να μείνει και είναι σαν να μιλάμε για την τέλεια καταιγίδα, που δεν θα ήταν υπερβολή αν τη παρομοιάζαμε με την εικόνα ενός παγόβουνου σε μια ήρεμη θάλασσα όπου φαίνεται μόλις η εύθραυστη κορυφή του ενώ κρύβει από κάτω του όγκο ικανό να συνθλίψει ολόκληρα πλοία και να συμπαρασύρει ψυχές και αντικείμενα στο βυθό. Έτσι ακριβώς και το «παγόβουνο» της επισιτιστικής κρίσης είναι ικανό να ασκήσει τέτοια πίεση σε υφιστάμενες δομές παραγωγής και διοίκησης που να αλλάξει συθέμελα τα δομικά συστατικά της ΕΕ αλλά και του τρόπου συμπεριφοράς των εθνών κρατών μέσα σε αυτή.
Ακολουθήστε το Agrocapital.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι τις ειδήσεις