Η 47η Σύνοδος της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ το 1992, έχοντας υπόψη τις προτάσεις που διατυπώθηκαν στη Συνδιάσκεψη του ΟΗΕ για το «Περιβάλλον και την Ανάπτυξη», που πραγματοποιήθηκε στην Αργεντινή το 1977, αποφάσισε να ορίσει την 22η Μαρτίου κάθε χρόνου ως Παγκόσμια Ημέρα για το Νερό.
Το φετινό σύνθημα της Παγκόσμιας Ημέρας Νερού 2024, όπως ορίζεται από τα Ηνωμένα Έθνη, συνοψίζεται στoν τίτλο «Νερό για την Ειρήνη». Φέτος δόθηκε αυτό το σύνθημα από τα Ηνωμένα Έθνη γιατί:
* Το νερό μπορεί να δημιουργήσει ειρήνη ή να πυροδοτήσει μια σύγκρουση.
* Όταν το νερό είναι σπάνιο ή μολυσμένο, ή όταν οι άνθρωποι έχουν άνιση ή καθόλου πρόσβαση σε αυτό, τότε οι εντάσεις μπορεί να αυξηθούν μεταξύ των κοινοτήτων άλλα ακόμα και των χωρών.
* Περισσότεροι από 3 δισεκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως εξαρτώνται από το νερό που διασχίζει τα εθνικά σύνορα (ποτάμια, λίμνες, θάλασσες). Παρόλα αυτά, μόνο 24 χώρες έχουν προχωρήσει σε συμφωνίες συνεργασίας για τη διαχείριση αυτών των υδάτων.
* Καθώς οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής αυξάνονται και οι πληθυσμοί αυξάνονται, υπάρχει επείγουσα ανάγκη, εντός και μεταξύ των χωρών, να ενωθούμε γύρω από την προστασία και τη διατήρηση του πιο πολύτιμου πόρου μας, του νερού.
* Η δημόσια υγεία και ευημερία, τα συστήματα τροφίμων και ενέργειας, η οικονομική παραγωγικότητα και η περιβαλλοντική ακεραιότητα βασίζονται σε έναν εύρυθμο και δίκαια διαχειριζόμενο κύκλο νερού.
Σκοπός της φετινής επετείου είναι να δημιουργήσει ένα θετικό κλίμα, ένα θετικό κυματισμό, αφού μιλάμε για το νερό. Αφού:
* Όταν συνεργαζόμαστε για το νερό, δημιουργούμε ένα θετικό κλίμα, ένα θετικό κυματισμό και αποτέλεσμα – ενισχύοντας την αρμονία, δημιουργώντας ευημερία και χτίζουμε μια αμοιβαία ανθεκτικότητα στις κοινές προκλήσεις που έχουμε να αντιμετωπίσουμε (κλιματική αλλαγή κ.α.).
* Πρέπει όλοι να δράσουμε έχοντας συνειδητοποιήσει ότι το νερό δεν είναι μόνο ένας αναγκαίος πόρος για να τον χρησιμοποιούμε και να ανταγωνιζόμαστε για αυτόν, άλλα είναι ένα ανθρώπινο δικαίωμα, εγγενές σε κάθε πτυχή της ζωής μας.
* Σε αυτή την Παγκόσμια Ημέρα Νερού, πρέπει όλοι να ενωθούμε γύρω από το νερό και να χρησιμοποιήσουμε το νερό για την ειρήνη, θέτοντας τα θεμέλια για ένα πιο σταθερό και ευημερούν αύριο.
Σήμερα δυστυχώς όμως βρισκόμαστε σε μια κατάσταση όπου:
* 2.1 δισεκατομμύρια άνθρωποι ζουν χωρίς ασφαλές νερό στο σπίτι.
* Ένα στα τέσσερα δημοτικά σχολεία δεν έχουν πόσιμο νερό με τους μαθητές να χρησιμοποιούν μη ασφαλείς πηγές ή να διψούν.
* Περισσότερα από 700 παιδιά κάτω των πέντε ετών πεθαίνουν κάθε μέρα από διάρροια που συνδέεται με το μη ασφαλές νερό και την κακή υγιεινή.
* Το 80% των ανθρώπων που χρησιμοποιούν μη ασφαλείς πηγές ύδατος ζουν σε αγροτικές περιοχές.
* Περίπου 4 δισ. άνθρωποι – σχεδόν τα δύο τρίτα του παγκόσμιου πληθυσμού – βιώνουν έντονα την έλλειψη νερού για τουλάχιστον ένα μήνα του έτους.
* 700 εκατομμύρια άνθρωποι θα μπορούσαν να μεταναστεύσουν λόγω έντονης λειψυδρίας έως το 2030.
* Οι πιο πλούσιοι λαμβάνουν γενικά υψηλά επίπεδα υπηρεσιών ύδατος με (συχνά πολύ) χαμηλό κόστος, ενώ οι φτωχοί καταβάλλουν πολύ υψηλότερη τιμή για μια υπηρεσία παρόμοιας ή μικρότερης ποιότητας.
* Σε παγκόσμιο επίπεδο, πάνω από το 80% των λυμάτων που παράγονται από την κοινωνία ρέει πίσω στο οικοσύστημα χωρίς να υποστούν επεξεργασία ή επαναχρησιμοποίηση.
* Οι ευκαιρίες από την αξιοποίηση των αποβλήτων ως πόρου είναι τεράστιες. Η διαχείριση των λυμάτων με ασφάλεια είναι μια προσιτή και βιώσιμη πηγή ύδατος, ενέργειας, θρεπτικών ουσιών και άλλων ανακτήσιμων υλικών.
* Το κόστος της διαχείρισης των λυμάτων αντισταθμίζεται σε μεγάλο βαθμό από τα οφέλη για την υγεία του ανθρώπου, την οικονομική ανάπτυξη και την περιβαλλοντική βιωσιμότητα – παρέχοντας νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες και δημιουργία «πράσινων» θέσεων εργασίας.
* Λύσεις, όπως η δενδροφύτευση για την ενίσχυση των δασών, η αποκατάσταση των υγροτόπων, η διάνοιξη κι αποκατάσταση φυσικών ρεμάτων, καθώς και η κατασκευή πράσινων υποδομών στον αστικό ιστό, είναι βιώσιμες και οικονομικά συμφέρουσες, έτσι ώστε να αποκατασταθεί ο κύκλος του νερού, να αντιμετωπιστεί η κλιματική αλλαγή και να βελτιωθούν η δημόσια υγεία και η ποιότητα ζωής με την εξυγίανση, τον καθαρισμό και την επαναχρησιμοποίηση του νερού.
Η Ανατολική Μακεδονία (Δράμα, Καβάλα και Σέρρες) είναι από τη φύση από τις πιο προικισμένες περιοχές όσον αφορά τους διαθέσιμους υδατικούς πόρους με μεγάλα ποτάμια κι έργα αξιοποίησης τους (φράγματα στον Νέστο, Λίμνη Κερκίνη, Τενάγη Φιλίππων, Θρακικό Πέλαγος κ.α.). Πολλά από αυτά τα υδάτινα οικοσυστήματα είναι διασυνοριακά κι έχουμε παραδείγματα (π.χ. στον ποταμό Νέστο), όπου η διασυνοριακή συνεργασία στη διαχείριση υδάτων όλα αυτά τα χρόνια προάγει την ειρήνη και την ευημερία των λαών.
Οι επιστήμονες του Γεωτεχνικού χώρου συμβάλουν με τη γνώση και την καθημερινή εργασία τους στη διαφύλαξη ενός τόσο πολύτιμου πόρου που είναι το νερό, αφού η αγροτική παραγωγή, την οποία μεταξύ άλλων υποστηρίζουν, αποτελεί τον μεγαλύτερο καταναλωτή υδατικών πόρων στην Ελλάδα (70% περίπου του συνολικού όγκου) και συνεπώς η λελογισμένη χρήση αυτού στην αγροτική παραγωγή, σε συνδυασμό με τις άλλες χρήσεις του (ύδρευση, βιομηχανική χρήση), αποτέλεσε και θα αποτελεί μέριμνα των Γεωτεχνικών.
Κλείνοντας, θα θέλαμε να τονίσουμε τον καταλυτικό ρόλο που παίζουν οι Γεωτεχνικοί Επιστήμονες και το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο που τους εκπροσωπεί στην ορθολογική διαχείριση των υδατικών πόρων της χώρας μας, ρόλο που άλλωστε είναι θεσμοθετημένος, τόσο επιστημονικά, όσο και νομοθετικά.
Για αυτούς τους λόγους λοιπόν, ας εντείνουμε τις προσπάθειες μας στους διεθνείς οργανισμούς και τις κυβερνήσεις, ευαισθητοποιώντας παράλληλα τις τοπικές κοινωνίες για να επιτύχουμε τους στόχους μας. Έχοντας υπόψη μας τα παρακάτω μηνύματα της φετινής ημέρας από τα Ηνωμένα Έθνη:
* Το νερό μπορεί να δημιουργήσει ειρήνη ή να πυροδοτήσει σύγκρουση
* Η ευημερία και η ειρήνη βασίζονται στο νερό
* Το νερό μπορεί να μας βγάλει από την κρίση
Ο Πρόεδρος της Δ.Ε. του ΓΕΩΤΕ.Ε.Ανατολικής Μακεδονίας
Ζαφείρης Μυστακίδης