Τα οστρακοειδή εξαφανίζονται στην Ευρώπη. Μπορεί η επιστήμη να τα σώσει; Και πώς; Στην νοτιοδυτική Γαλλία, εκτροφείς στρειδιών έχουν σοβαρούς λόγους να ανησυχούν για το μέλλον τους.
“Ο κύκλος της καλλιέργειας στρειδιών διαρκεί τρία με τέσσερα χρόνια. Τα ποσοστά θνησιμότητας ξεπερνούν το 80 ή και 90% κατά την διάρκεια του πρώτου έτους, όταν τα στρείδια μας είναι ακόμα μωρά.
Μετά η θνησιμότητα φτάνει το 10 με 15% τον δεύτερο χρόνο.
Και άλλο ένα 30 με 40% θνησιμότητα κατά την διάρκεια του τρίτου έτους. Στο τέλος, με το ζόρι μπορούμε να πουλήσουμε το ένα από τα δέκα εκτρεφόμενα οστρακοειδή”, εξηγεί ο Ζεράλντ Βιό.
Χάρη σε ένα ευρωπαϊκό ερευνητικό πρόγραμμα, οι επιστήμονες προσπαθούν να εντοπίσουν και να εξουδετερώσουν τους λόγους που τα στρείδια δεν επιβιώνουν σε τόσο μεγάλο ποσοστό.
Σε εργαστήρια, οι επιστήμονες μελετούν τον ρόλο που διαδραματίζουν ένας ιός, τρία βακτήρια και ένα παράσιτο. Με τον τρόπο αυτό έμαθαν πώς αυτοί οι παθογόνοι μικροοργανισμοί επηρεάζουν τα στρείδια.
Οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι η προστασία τέτοιων ευάλωτων ζώων είναι κάθε άλλο παρά εύκολη.
“Ο εμβολιασμός δεν είναι εφικτός σε οστρακοειδή. Τα μαλάκια είναι ασπόνδυλα ζώα. Στερούνται τα αντισώματα που διεγείρονται σε έναν εμβολιασμό, όπως συμβαίνει στην περίπτωση των ανθρώπων ή των άλλων ζώων της ξηράς”, εξηγεί ο φυσικός Τριστάν Ρενό.
Ωστόσο, εξακολουθούν να μελετώνται λύσεις. Οι ερευνητές αποκαλύπτουν ότι η πιο πολλά υποσχόμενη, αν και χρονοβόρα, είναι η μέθοδος της φυσικής επιλογής και διέλευσης. Ο Τριστάν Ρενό εξηγεί:
“Στις κοινότητες στρειδιών μπορεί να υπάρχουν κάποια που είναι ισχυρότερα και σε καλύτερη φυσική κατάσταση. Αυτά που μπορούν να υπερασπιστούν τον εαυτό τους καλύτερα από αυτές τις ιογενείς λοιμώξεις.
Έτσι, μπορούμε τελικά να περάσουμε αυτά τα ισχυρότερα είδη ανάμεσά τους, ώστε να αποκτήσουμε ολόκληρες οικογένειες πιο ανθεκτικών οστρακοειδών”.
Σε αντίθεση με τα ζώα της ξηράς, τα στρείδια εκτρέφονται σε ένα πολύπλοκο ανοιχτό περιβάλλον, με πολλούς παράγοντες που είναι δύσκολο να ελεγχθούν. Ανάμεσά τους η θερμοκρασίας των ωκεανών, η αλατότητα, η οξύτητα αλλά και η… ρύπανση.
Ο Ζαν Πολ Λόπεζ είναι καλλιεργητής στρειδιών και μας εξηγεί: “Εχεις τον ιό. Στη συνέχεια, όμως, υπάρχει και η ρύπανση. Νιτρικά, φυτοφάρμακα, λίπασμα… Όλα καταλήγουν στον ωκεανό. Και μετά, υπάρχουν και τα λύματα από τα εργοστάσια, που δεν συμμορφώνονται πάντα με τα περιβαλλοντικά στάνταρ”.
Ο επιστήμονας Τριστάν Ρενό προσθέτει: “Τα στρείδια αναπτύσσονται σε ένα ανοιχτό περιβάλλον. Εδώ, για παράδειγμα, μελετούμε τον ενδεχόμενο ρόλο αυτού του μείγματος από 12 φυτοφάρμακα στην δημιουργία παθογόνων παραγόντων, πιο ισχυρών, που κάνουν τα οστρακοειδή ακόμα πιο ευαίσθητων στις επιθέσεις τους”.
Ο Ζεράλντ Βιό αναφέρει: “Εμείς, οι καλλιεργητές στρειδιών, σίγουρα χρειαζόμαστε περισσότερη έρευνα για το περιβάλλον, για την ποιότητα του νερού και του ιζήματος του. Θα πρέπει να ξέρουμε πώς να διαχειριστούμε καλύτερα ολόκληρο το οικοσύστημά μας”.
Παρά τη ζοφερή πραγματικότητα, τόσο οι ερευνητές όσο και οι εκτροφείς στρειδιών αρνούνται να παραδώσουν τα όπλα.
