Η κατανάλωση αλκοόλ αποτελεί για πολλές κοινωνίες κάτι πολύ περισσότερο από απλή καθημερινή συνήθεια: είναι μέρος της ταυτότητας, του πολιτισμού, της παράδοσης ή και της διασκέδασης. Όμως, τι αποκαλύπτουν τα δεδομένα όταν εξετάζουμε αυτή τη συνήθεια σε παγκόσμια κλίμακα, μέσα από την απόσταση του χρόνου;
Μια εκτενής ανάλυση της παγκόσμιας κατά κεφαλήν κατανάλωσης αλκοόλ, όπως παρουσιάζεται στη βάση δεδομένων Global Wine Markets 1835–2022 από τους ερευνητές Kym Anderson και Vicente Pinilla, φωτίζει τις τάσεις των τελευταίων εξήντα ετών – και τα αποτελέσματα είναι αποκαλυπτικά.
Η κατανάλωση κρασιού σημειώνει σταθερή πτώση από τις αρχές της δεκαετίας του 1960. Το κρασί, κάποτε κυρίαρχο σε μεγάλες οινοπαραγωγές χώρες, δείχνει πλέον να υποχωρεί από την κορυφή της προτίμησης, παραμένοντας κυρίως σε ειδικές περιστάσεις, με γαστρονομική, πολιτισμική ή συλλεκτική σημασία.
Αντίθετα, η μπύρα καθιερώθηκε σταδιακά ως το πιο διαδεδομένο και προσβάσιμο ποτό, με ισχυρή παρουσία σε όλο τον κόσμο. Η άνοδός της είναι εμφανής από τις δεκαετίες του ’70 και του ’80, ειδικά σε αναδυόμενες αγορές, και διατηρείται σταθερά υψηλή μετά το 2000. Πρόκειται για ένα ποτό που ξεπερνά τα σύνορα του προϊόντος και λειτουργεί ως μέσο κοινωνικότητας, ταυτότητας και πολιτισμού.
Η πιο αξιοσημείωτη όμως μεταβολή αφορά τα οινοπνευματώδη ποτά (spirits), τα οποία από το 1980 και μετά κυριαρχούν παγκοσμίως. Βότκα, ουίσκι, ρούμι, τεκίλα – όλα ενσωματωμένα σε μια παγκόσμια κουλτούρα διασκέδασης, από τα cocktails των μητροπόλεων έως τις νυχτερινές εξόδους νέων γενεών. Οι αριθμοί είναι σαφείς: τα spirits καταγράφουν τα υψηλότερα επίπεδα καθαρής αλκοόλης ανά κάτοικο στον πλανήτη.
Πίσω από τα στατιστικά, κρύβεται μια ιστορία πολιτισμικής και κοινωνικής μεταμόρφωσης. Η εμπορευματοποίηση, η αλλαγή διατροφικών συνηθειών, οι ανισότητες στην αγοραστική δύναμη, αλλά και η άνοδος της συνείδησης για την υγεία και τις επιπτώσεις του αλκοόλ, όλα συντελούν στην εξέλιξη αυτή. Η αύξηση των "low alcohol" ή "no alcohol" επιλογών και η νέα κουλτούρα νηφαλιότητας συνθέτουν ένα σκηνικό πιο σύνθετο και πολύπλοκο από ποτέ.
Το παγκόσμιο τοπίο της κατανάλωσης αλκοόλ βρίσκεται σε διαρκή κίνηση. Οι αλλαγές δεν είναι στιγμιαίες, ούτε τυχαίες. Αντικατοπτρίζουν ένα πιο αστικοποιημένο, πιο παγκοσμιοποιημένο, αλλά και πιο επιλεκτικό κοινό, που δεν πίνει μόνο για τη γεύση, αλλά και για την εμπειρία, την ταυτότητα, την κοινωνική στάση.
Κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα ποιο ποτό θα κυριαρχεί στα ποτήρια του μέλλοντος. Ίσως υπάρξει επιστροφή στο κρασί, με έμφαση στη βιωσιμότητα και την αυθεντικότητα. Ίσως τα οινοπνευματώδη συνεχίσουν την πορεία κυριαρχίας τους μέσα από νέες τάσεις και τεχνικές ανάμειξης. Ίσως, τελικά, αυτό που θα αλλάξει περισσότερο δεν θα είναι το ποτό, αλλά ο λόγος που το πίνουμε.
Όπως και να 'χει, ένα είναι βέβαιο: τα ποτά λένε πάντα περισσότερα απ’ ό,τι δείχνουν.
Ακολουθήστε το Agrocapital.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι τις ειδήσεις