Η φετινή αγροτική περίοδος ξεκίνησε με ένα αδιόρατο, αλλά ιδιαίτερα βαρύ εμπόδιο, που – όπως μας μεταφέρουν παραγωγοί από κάθε γωνιά της χώρας – απειλεί ευθέως τη δυνατότητα υποβολής των δηλώσεων ΟΣΔΕ και, κατ’ επέκταση, τη διασφάλιση των άμεσων ενισχύσεων: το περίφημο ΑΤΑΚ.
Χωρίς προειδοποίηση, χωρίς πληροφόρηση και χωρίς προετοιμασία, χιλιάδες αγρότες βρέθηκαν αντιμέτωποι με τη νέα απαίτηση: να δηλώσουν για κάθε αγροτεμάχιο τον αντίστοιχο Αριθμό Ταυτότητας Ακινήτου (ΑΤΑΚ).
«Τον χειμώνα που σπέρναμε, δεν μας είπε κανείς ότι θα ζητάνε ΑΤΑΚ για όλα. Πήγαμε με τα χαρτιά όπως τα ξέραμε. Και τώρα, μας λένε δεν μπορείτε να το δηλώσετε αν δεν βρείτε τον αριθμό για κάθε κομμάτι» είπε στο Agrocapital ένας παραγωγός δημητριακών από την Πέλλα, με φωνή που δεν κρύβει την αγωνία του.
Ο διοικητικός φόρτος που συνεπάγεται η εφαρμογή της νέας υποχρέωσης είναι δυσανάλογος, ειδικά για εκμεταλλεύσεις με πολυτεμαχισμένες ιδιοκτησίες. Πολλοί μικροπαραγωγοί καλλιεργούν δεκάδες αγροτεμάχια, κάποτε χωρίς ξεκάθαρο ιδιοκτησιακό καθεστώς, και τώρα καλούνται να εντοπίσουν τον αντίστοιχο ΑΤΑΚ για το καθένα – ενίοτε χωρίς να έχουν καν τα απαραίτητα συμβόλαια ή τις νομικές πληροφορίες στα χέρια τους.
«Έχουμε τεμάχια που τα δουλεύουμε χρόνια με ιδιωτικά συμφωνητικά. Τώρα, χωρίς ΑΤΑΚ, μας λένε ότι δεν μπαίνουν στη δήλωση ΟΣΔΕ. Και ποιος θα μας αποζημιώσει για αυτά τα χωράφια;» σημειώνει παραγωγός από την Ηλεία, που επισημαίνει ότι οι φετινές δηλώσεις καλλιέργειας δεν αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα στο χωράφι.
Το πρόβλημα δεν περιορίστηκε μόνο στις φθινοπωρινές σπορές. Αγρότες από τη Θεσσαλία, τη Μακεδονία και τη Στερεά Ελλάδα επισημαίνουν πως αντίστοιχες δυσκολίες εμφανίζονται και στις δηλώσεις των ανοιξιάτικων καλλιεργειών, όπως βαμβάκι, καλαμπόκι, βιομηχανική ντομάτα και όσπρια. Το κοινό σημείο παραμένει η έλλειψη επαρκούς ενημέρωσης και τεχνικής υποστήριξης.
Σύμφωνα με πληροφορίες του Agrocapital, οι αλλαγές αυτές βασίζονται σε διοικητικές και νομικές τροποποιήσεις που δεν κοινοποιήθηκαν εγκαίρως στους παραγωγούς. Ελάχιστοι γνώριζαν, τη στιγμή της φθινοπωρινής σποράς, ότι η υποβολή της δήλωσης ΟΣΔΕ του 2025 θα απαιτούσε την αυστηρή αντιστοίχιση κάθε τεμαχίου με τον σχετικό ΑΤΑΚ. Το αποτέλεσμα είναι η αδυναμία υποβολής δηλώσεων για σημαντικό ποσοστό των καλλιεργειών, ιδιαίτερα σε περιοχές όπου η γη είναι κατακερματισμένη.
Το πρόβλημα, ωστόσο, δεν είναι καινούριο. Όπως σημειώνουν αγρότες και στελέχη γεωργικών συλλόγων, το θέμα του ΑΤΑΚ επανέρχεται κάθε χρόνο, με κάθε κυβέρνηση να εξαγγέλλει υποχρεωτική εφαρμογή του και, λίγο πριν την εκπνοή της περιόδου δηλώσεων, να υποχωρεί σιωπηλά ή να ανακοινώνει παράταση και εξαιρέσεις.
Αυτό έχει δημιουργήσει μια σταθερή σύγχυση στον αγροτικό κόσμο, που αδυνατεί να κατανοήσει πότε τελικά η ρύθμιση εφαρμόζεται και πώς και οδηγεί, όπως τονίζουν αγροτοσυνδικαλιστές και γεωτεχνικοί που μίλησαν στο Agrocapital, σε απώλεια επιλέξιμων εκτάσεων, με άμεσο αντίκτυπο στις επιδοτήσεις που λαμβάνουν οι παραγωγοί.
Η υποβάθμιση αυτή ενδέχεται να προκαλέσει ευρύτερο οικονομικό τριγμό σε περιοχές που βασίζονται στις ενισχύσεις της ΚΑΠ για να διατηρήσουν τη γεωργική τους δραστηριότητα ζωντανή.
Στον αγροτικό κόσμο υπάρχει αυξανόμενη ανάγκη για μια καθαρή κουβέντα και ξεκάθαρους κανόνες. Οι παραγωγοί ζητούν σαφείς οδηγίες, τεχνική βοήθεια στα κατά τόπους ΚΥΔ και μια διαδικασία που να μην τους εξαντλεί, αλλά να τους διευκολύνει να κάνουν αυτό που ξέρουν: να καλλιεργούν.
Μέσα σε όλα αυτά, τα πρόσφατα προβλήματα στον ΟΠΕΚΕΠΕ, οι εκθέσεις των ευρωπαϊκών οργάνων, τα πρόστιμα και οι καταγγελίες για κακοδιαχείριση, εντείνουν το κλίμα ανασφάλειας. Οι αγρότες φοβούνται πως ό,τι συνέβη – ή παραλείφθηκε – σε γραφεία και επιτροπές, τελικά θα το πληρώσουν οι ίδιοι.
Η γεωργία δεν μπορεί να σκοντάφτει σε τεχνικά προσκόμματα και διοικητικές αστοχίες. Οι δομές πρέπει να στέκονται δίπλα στον παραγωγό και όχι απέναντί του.
ΕΘΕΑΣ για ΑΤΑΚ: Χρήσιμο εργαλείο, αλλά απαιτείται παράταση – Δεν είναι έτοιμη η χώρα
Την ανάγκη προσεκτικής διαχείρισης της εφαρμογής του ΑΤΑΚ (Αριθμός Ταυτότητας Ακινήτου) στις δηλώσεις ΟΣΔΕ, υπογραμμίζει ο Πρόεδρος της Εθνικής Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών (ΕΘΕΑΣ), Παύλος Σατολιάς και όπως είπε, μιλώντας στο Agrocapital “παρά τα θετικά του στοιχεία, το μέτρο αναδεικνύει και σοβαρές αδυναμίες που αφορούν πραγματικά και σύνθετα ιδιοκτησιακά ζητήματα”.
«Το ΑΤΑΚ είναι ένα απαραίτητο εργαλείο για τη διασφάλιση της διαφάνειας και την κατεύθυνση των ενισχύσεων στους πραγματικούς παραγωγούς. Όμως, υπάρχουν περιπτώσεις που απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή και εύλογη μεταβατική περίοδο», τόνισε.
Αρκετοί είναι οι παραγωγοί που βρίσκονται αντιμέτωποι με εκκρεμότητες που σχετίζονται με κληρονομικές υποθέσεις, θανάτους, αδελφικές μοιρασιές και λοιπά ιδιοκτησιακά ζητήματα, τα οποία δεν έχουν ακόμη τελεσφορήσει. Πρόκειται, μάλιστα, για περιπτώσεις που αφορούν μεγάλης έκτασης γεωργική γη, όπου η απουσία οριστικού τίτλου δεν επιτρέπει την έγκυρη υποβολή ΑΤΑΚ.
Η ΕΘΕΑΣ αναγνωρίζει τη χρησιμότητα του μέτρου για την πάταξη των στρεβλώσεων και των εικονικών δηλώσεων, ωστόσο κρούει τον κώδωνα του κινδύνου: «Δεν είμαστε ακόμα έτοιμοι ως χώρα. Δεν υπάρχει Κτηματολόγιο, ενώ σε πολλές περιπτώσεις δεν έχουν καν ολοκληρωθεί οι διαδικασίες με τους διαδόχους» επισήμανε ο κ. Σατολιάς.
Όπως σημείωσε η ΕΘΕΑΣ προσανατολίζεται στο να ζητήσει παράταση της υποχρεωτικής συμπλήρωσης ΑΤΑΚ, τουλάχιστον για ένα διάστημα τριών ετών, προκειμένου να μπορέσουν οι παραγωγοί να τακτοποιήσουν τις νομικές τους εκκρεμότητες.
«Θα μπορούσε να δοθεί η δυνατότητα διατήρησης του ίδιου ΑΤΑΚ για μια πενταετία, μέχρι να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες κληρονομιάς και μεταβίβασης», αναφέρεται χαρακτηριστικά.
Παράλληλα, υπογραμμίζει ότι η υποχρέωση συμπλήρωσης του ΑΤΑΚ θα μπορούσε να τεθεί σε εφαρμογή μετά την ολοκλήρωση των δηλώσεων ΟΣΔΕ και ταυτόχρονα με τις πληρωμές, ώστε να υπάρχει χρόνος για την τακτοποίηση των στοιχείων χωρίς να κινδυνεύσουν οι επιδοτήσεις.
Τέλος, δήλωσε πως αναμένεται συνάντηση με τη διοίκηση του ΟΠΕΚΕΠΕ για το ζήτημα, προκειμένου να βρεθεί μια ισορροπημένη λύση που θα εξασφαλίζει αφενός τη διαφάνεια, αφετέρου τη στήριξη των παραγωγών που βρίσκονται σε πραγματική αδυναμία συμμόρφωσης.
«Δεν λέμε να καταργηθεί το ΑΤΑΚ – γιατί τότε ανοίγει η πόρτα για καταστρατηγήσεις. Λέμε όμως ότι χρειάζεται ευελιξία και χρόνος για τις περιπτώσεις που παρουσιάζουν αντικειμενικές δυσκολίες. Η παράταση μπορεί να δώσει λύση σε προβλήματα που δεν προκύπτουν από δόλο, αλλά από την ίδια την πολυπλοκότητα της ιδιοκτησιακής κατάστασης στον αγροτικό χώρο», κατέληξε ο πρόεδρος της ΕΘΕΑΣ.
Ακολουθήστε το Agrocapital.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι τις ειδήσεις