Στις 24 Οκτωβρίου 2023, η Επιτροπή Περιβάλλοντος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ψήφισε έναν νέο κανονισμό για τη μείωση της χρήσης φυτοφαρμάκων κατά το ήμισυ έως το 2030 (κανονισμός για τη βιώσιμη χρήση - SUR).
Ο πρόεδρος της UBA, Dirk Messner, δήλωσε: "Η UBA έχει την ευθύνη για την εφαρμογή των φυτοφαρμάκων: "Μετά την κλιματική κρίση, η διατήρηση της βιοποικιλότητας είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα. Η επιτυχία του SUR θα καθορίσει αν θα γίνει κάτι για να αντιμετωπιστεί η εξαφάνιση των ειδών στις γεωργικές περιοχές. Ωστόσο, η θέση που συμφωνήθηκε τώρα στην επιτροπή εξακολουθεί να έχει αποφασιστικές αδυναμίες, πρώτα απ' όλα τη μέθοδο με την οποία θα μετρηθεί η πρόοδος. Αυτή θα πρέπει να βελτιωθεί".
Η μείωση των φυτοφαρμάκων στα "χαρτιά" δεν προστατεύει το περιβάλλον
Προκειμένου να ελεγχθεί εάν η χρήση φυτοφαρμάκων θα μειωθεί πράγματι στο μισό έως το 2030, η ΕΑΥ παρέχει επί του παρόντος τον εναρμονισμένο δείκτη κινδύνου (HRI1 σύμφωνα με το παράρτημα 1).
Ο δείκτης αυτός υποστηρίζεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και πλέον και από την Επιτροπή Περιβάλλοντος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Από την άποψη της UBA, η μέθοδος αυτή είναι ακατάλληλη: υπολογίζει μια μείωση της χρήσης φυτοφαρμάκων εκεί που στην πραγματικότητα δεν υπάρχει.
Αυτό θα υπονόμευε τον σκοπό του σχεδιαζόμενου κανονισμού. Συνέπεια: Η εξαφάνιση των ειδών στις γεωργικές περιοχές θα συνεχιζόταν αμείωτη παρά τα καλά στοιχεία στα χαρτιά.
Αυτή η κριτική του δείκτη έχει ήδη εκφραστεί αρκετές φορές από το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο και την UBA.
Η προβλεπόμενη μέθοδος μέτρησης πρέπει να διορθωθεί
Το γεγονός ότι ο δείκτης βασίζεται αποκλειστικά στον όγκο των πωλήσεων δεν έχει νόημα.
Όσο πιο αποτελεσματικό και συνεπώς πιο τοξικό είναι ένα φυτοφάρμακο, τόσο μικρότερη είναι η χρήση και οι ποσότητες πώλησής του και συνεπώς η υπολογιζόμενη συμβολή του στον συνολικό κίνδυνο.
Κατά συνέπεια, τα ιδιαίτερα αποτελεσματικά και τοξικά εντομοκτόνα δεν περιλαμβάνονται σχεδόν καθόλου στον υπολογισμό.
Από την άλλη πλευρά, τα ζιζανιοκτόνα ή οι δραστικές ουσίες φυσικής προέλευσης, τα οποία πρέπει να χρησιμοποιούνται σε πολύ μεγαλύτερες ποσότητες για να είναι αποτελεσματικά, κυριαρχούν στην τάση.
Ουσίες όπως το θειάφι θα βρίσκονταν έτσι στην κορυφή της κατάταξης των πιο επικίνδυνων φυτοφαρμάκων και όχι τα πολύ τοξικά εντομοκτόνα όπως τα πυρεθροειδή.
Αντί να λαμβάνεται υπόψη η αποτελεσματικότητα και συνεπώς η τοξικότητα των φυτοφαρμάκων, οι όγκοι πωλήσεων πολλαπλασιάζονται με μη κατανοητούς συντελεστές στάθμισης.
Ιδιαίτερα σημαντικός είναι ο αντίκτυπος ενός πολύ υψηλού συντελεστή στάθμισης των μη εγκεκριμένων δραστικών ουσιών (βλ. γράφημα): Για τις δραστικές ουσίες που χάνουν την έγκρισή τους, οι αριθμοί πωλήσεων μειώνονται απότομα.
Αυτά τα μειούμενα στοιχεία πωλήσεων σταθμίζονται τώρα αναδρομικά πολύ υψηλότερα.
Για τα έτη πριν από τη λήξη της έγκρισης - κατά τα οποία η ουσία εξακολουθεί να πωλείται σε μεγάλο βαθμό - αυτό έχει ως αποτέλεσμα έναν δυσανάλογα υψηλό υπολογισμένο κίνδυνο.
Από την ημέρα που λήγει η έγκριση και τα στοιχεία πωλήσεων μειώνονται, ο υπολογισμένος κίνδυνος μειώνεται απότομα.
Η μείωση αυτή θεωρείται ως τεράστια επιτυχία της μείωσης των φυτοφαρμάκων, αλλά οφείλεται αποκλειστικά στον υπερβολικά υψηλό συντελεστή στάθμισης.
Έτσι, ο στόχος της ΕΑΥ θα επιτυγχανόταν στα χαρτιά αμέσως μετά την υιοθέτησή της, χωρίς να υπάρξει πραγματική μείωση της χρήσης φυτοφαρμάκων.
Η μέθοδος μπορεί εύκολα να διορθωθεί: Οι όγκοι πωλήσεων των δραστικών ουσιών δεν θα πρέπει να σταθμίζονται βαρύτερα με βάση τη λήξη της έγκρισής τους. Επιπλέον, οι αριθμοί πωλήσεων των δραστικών ουσιών θα πρέπει να τυποποιηθούν με βάση την ειδική αποτελεσματικότητά τους.
Επομένως, το κατά πόσον ο νέος κανονισμός της ΕΕ αποτελεί νίκη για το περιβάλλον και την υγεία θα κριθεί περισσότερο από την επιλογή της μεθόδου μέτρησης παρά από τους στόχους μείωσης που έχουν τεθεί.
Αριστερά: Καθαρά στοιχεία πωλήσεων φυτοφαρμάκων στην ΕΕ από το 2011 έως το 2021. Δεξιά: Μείωση του κινδύνου φυτοφαρμάκων που υπολογίζεται από αυτό σύμφωνα με τη μεθοδολογία HRI1.
Κατά συνέπεια, τα φυτοφάρμακα χωρίζονται σε τέσσερις ομάδες και τα στοιχεία των πωλήσεών τους πολλαπλασιάζονται με τους ακόλουθους συντελεστές στάθμισης:
* Ομάδα 1 ─ Χαμηλού κινδύνου δραστικές ουσίες: συντελεστής 1
* Ομάδα 2 ─ Εγκεκριμένες δραστικές ουσίες (πρότυπο): συντελεστής 8,
* Ομάδα 3 ─ Υποψήφιες προς αντικατάσταση (CfS): συντελεστής 16, *
Ομάδα 4 ─ Μη εγκεκριμένες δραστικές ουσίες: συντελεστής 64. Τα στοιχεία πωλήσεων όλων των φυτοφαρμάκων που σταθμίζονται με αυτόν τον τρόπο αθροίζονται στη συνέχεια.
Η ομαδοποίηση αντιστοιχεί στο τρέχον καθεστώς έγκρισης των φυτοφαρμάκων το 2021. Τόσο τα στοιχεία πωλήσεων (αριστερά) όσο και ο κίνδυνος HRI1 (δεξιά) δίνονται ως ποσοστά σε σχέση με την περίοδο αναφοράς 2011-2013. Το ποσοστό της ομάδας 1 είναι < 0,01% και επομένως δεν είναι εμφανές γραφικά.
Η απεικόνιση των τεσσάρων ομάδων δείχνει το συστηματικό σφάλμα της μεθοδολογίας HRI1.
Στην πραγματικότητα, μόνο τα στοιχεία πωλήσεων για τις μη εγκεκριμένες δραστικές ουσίες της ομάδας 4 μειώνονται.
Αυτή η μείωση των στοιχείων πωλήσεων σταθμίζεται δραστικά από τον δείκτη και κυριαρχεί στην τάση του HRI1 ως μείωση του κινδύνου.
Αυτή η έντονη στάθμιση δεν είναι επιστημονικά αιτιολογημένη και συνεπώς παραπλανητική.
Ο στόχος της ΕΑΥ θα επιτευχθεί στα χαρτιά μέσα σε ένα προβλέψιμο χρονικό διάστημα μετά την έγκρισή της, χωρίς στην πραγματικότητα να υπάρξει μείωση της χρήσης φυτοφαρμάκων.
Ακολουθήστε το Agrocapital.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι τις ειδήσεις